De Rechtswinkel adviseert: recht op rechtsbijstand, een recht voor iedereen?
Op grond van artikel 18 van onze Grondwet heeft eenieder recht op rechtsbijstand. Veel mensen die een juridisch conflict hebben, schrikken echter van het idee om een advocaat in de arm te nemen. Het is namelijk algemeen bekend dat advocaten hoge tarieven hanteren. Om ervoor te zorgen dat ook de minderbedeelden zich een advocaat kunnen veroorloven, heeft de overheid een systeem van gefinancierde rechtshulp ontwikkeld. In dit artikel leest u wat dit precies inhoudt en of u hier eventueel voor in aanmerking komt.
Veel mensen hebben waarschijnlijk weleens gehoord van een pro-Deoadvocaat. Pro deo betekent ‘voor God’, oftewel gratis. Hoewel deze term vaak gebruikt wordt, is deze echter niet geheel juist omdat dit suggereert dat deze advocaten in Nederland gratis werken. Wanneer men niet in staat is een advocaat te betalen, wordt deze grotendeels door de overheid betaald en vaak voor een klein deel door de aanvrager zelf. Een advocaat werkt dus niet gratis. Het is daarom beter om de begrippen gesubsidieerde rechtsbijstand of toevoeging te gebruiken.
Voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor een toevoeging, moet aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Het is ten eerste van belang dat uw inkomen en vermogen onder een, door de overheid vastgestelde, grens vallen. Bij de beoordeling hiervan wordt uitgegaan van het inkomen en vermogen van twee jaar vóór het jaar waarin de toevoegingsaanvraag is gedaan. Dit wordt ook wel het peiljaar genoemd. Indien u bijvoorbeeld in 2017 een aanvraag indient, wordt gekeken naar uw inkomen en vermogen van 2015. De volgende bedragen zijn in deze situatie van toepassing:
Maximaal jaarinkomen in 2015:
* Alleenstaanden: €26.400.
* Gehuwden, samenwonenden of eenoudergezin met een minderjarig kind: €37.300.
Maximaal vermogen in 2015:
* Vermogen mag niet meer bedragen dan het heffingsvrije vermogen, oftewel het vrijgestelde vermogen: €21.330 per persoon.
Indien u boven het maximale inkomen en/of het maximale vermogen zit, kunt u geen aanspraak maken op een toevoeging. Het kan natuurlijk voorkomen dat uw inkomen en/of vermogen na het peiljaar flink is afgenomen. Om dan toch aanspraak te kunnen maken op een toevoeging, kunt u een verzoek doen tot peiljaarverlegging. De Raad voor de Rechtsbijstand kan dan eventueel besluiten naar uw huidige financiële situatie kijken, in plaats van naar die van twee jaar geleden.
Naast dat uw inkomen en uw vermogen niet te hoog mogen zijn, moet u als tweede voorwaarde een goede reden hebben om rechtshulp in te schakelen. Het moet namelijk gaan om een probleem dat u niet zelf kunt oplossen en daarnaast moet de zaak een bepaald financieel belang hebben. Indien het gaat om een reguliere toevoeging, zal dit belang tenminste €500 moeten zijn. Het is ook mogelijk om een toevoeging te krijgen voor eenvoudig advies waarbij de advocaat niet meer dan drie uren werk nodig heeft. Dit wordt ook wel een Lichte Advies Toevoeging (LAT) genoemd. Het financieel belang mag in dat geval niet onder de €250 liggen. U kunt bijvoorbeeld geen reguliere toevoeging krijgen indien het gaat om een geschil met uw buurman met een belang van €300. Mogelijk kan er wel een LAT worden verstrekt.
Als aan de hierboven genoemde voorwaarden is voldaan, heeft u recht op een toevoeging en zal de overheid het grootste deel van de advocaatkosten betalen. Wanneer de juridische zaak echter tot een zeer hoge opbrengst leidt, kan het recht op een toevoeging achteraf ingetrokken worden. Dit is het geval indien u een bedrag van tenminste de helft van het heffingsvrije vermogen ontvangt. In 2017 is het heffingsvrije vermogen €25.000 per persoon en de helft hiervan is €12.500. Indien u dus door middel van de rechtsprocedure een bedrag van €12.500 of hoger ontvangt, zult u alsnog zelf alle kosten van de advocaat moeten betalen.
Eigen bijdrage
Het inschakelen van een advocaat zal zelden helemaal gratis voor u zijn. Wanneer u recht heeft op een toevoeging, zult u in principe een eigen bijdrage moeten betalen. Deze eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen. Hoe hoger uw inkomen, hoe hoger de eigen bijdrage. Deze bijdrage zal bij een reguliere toevoeging liggen tussen de €196 en de €823. In de bovenste tabel op de website van de Raad voor de Rechtsbijstand kunt u precies zien welke eigen bijdrage hoort bij welk inkomen. De link van de website vindt u onderaan dit artikel. Wanneer het gaat om personen- en familierecht, denk aan scheidingen en erfenissen, zal de eigen bijdrage hoger uitvallen. Er geldt een lagere eigen bijdrage indien er sprake is van een LAT. Ook deze tabellen kunt u op de website vinden.
Daarnaast is het mogelijk om via het Juridisch Loket een korting van €53,- te ontvangen op uw eigen bijdrage. Om deze korting te ontvangen moet u contact opnemen met het juridisch loket en daar om een doorverwijzing vragen. Hierbij kunt u een voorkeur voor een advocaat of een advocatenkantoor aangeven. U kunt alleen voor deze korting in aanmerking komen wanneer het gaat om een reguliere toevoeging. Bij een LAT is er geen mogelijkheid om een korting te krijgen op de eigen bijdrage. Indien het voor u alsnog erg lastig is om de eigen bijdrage te betalen, is er een mogelijkheid om hiervoor bijzondere bijstand aan te vragen bij de gemeente Nijmegen. De gemeente beoordeelt of u in aanmerking komt voor een vergoeding van de eigen bijdrage. Om dit te bepalen wordt er onder andere gekeken naar het inkomen en vermogen.
Aanvraag
Wanneer u aan de voorwaarden voldoet en een advocaat wilt inschakelen, moet u eerst nagaan of de advocaat werkt op basis van een toevoeging. Advocaten zijn hiertoe namelijk niet verplicht. Indien u aan de voorwaarden voldoet en de advocaat werkt op basis van een toevoeging, dan kan de advocaat namens u een aanvraag indienen bij de Raad voor de Rechtsbijstand. Dit kunt u dus niet zelf aanvragen. De Raad voor de Rechtsbijstand zal dan beoordelen of u aan alle voorwaarden voldoet en of u recht heeft op een toevoeging.
Ter afsluiting is het van belang dat in dit artikel slechts de hoofdlijnen zijn geschetst van gesubsidieerde rechtsbijstand. In de juridische wereld zijn er altijd veel uitzonderingen op een hoofdregel. U dient er dus rekening mee te houden dat het bovenstaande niet altijd van toepassing is. Of u recht heeft op een toevoeging is namelijk onder andere afhankelijk van het soort rechtshulp, om welk soort recht het gaat en de persoonlijke omstandigheden. Twijfelt u of aanspraak kunt maken op een toevoeging? Kom dan langs op één van onze spreekuren zodat wij hierover ons oordeel kunnen geven. Voordat u een advocaat inschakelt, kunt u natuurlijk ook eerst bij ons gratis inhoudelijk juridisch advies inwinnen. Link eigen bijdrage: http://www.rechtsbijstand.nl/over-mediation-en-rechtsbijstand/hoeveel-moet-ik-zelf-betalen/inkomensnormen
Auteur: Jolien Versteege
Wijkkrantartikelen
November 2016 – De juridische schenking en schenkbelasting
Oktober 2016 – Incassobureaus: kunnen deze blaffende honden ook bijten?
Augustus 2016 – Opzegging door de verhuurder… mag dat zomaar?
Mei 2016 – Drama op het vliegveld
Maart 2016 – Vaststellingsovereenkomst… En nu?
Februari 2016 – Een bron van ergenis; de tuin van de buren
Januari 2016 – De transitievergoeding