Meestal kunnen buren het redelijk met elkaar vinden. Het gezegde luidt niet voor niets ‘beter een goede buur dan een verre vriend’. Een goede buur is dus ook erg fijn om te hebben, bijvoorbeeld als u een klontje suiker wilt lenen. Toch kan de relatie soms spaak lopen. Je hoeft alleen maar naar de Rijdende Rechter te kijken om te zien waartoe buren soms in staat zijn. Scheldkanonnades, overhangende planten niet bijhouden, het bouwen van een foeilelijke schutting, enzovoort. Een veel gehoord argument, bijvoorbeeld wanneer een grote boom in de tuin al het licht tegenhoudt, is: ‘het is mijn grond, dus ik mag ermee doen wat ik wil.’ De vraag is of dat klopt.
Kort gezegd is het antwoord: ‘ja, in principe wel.’ De eigenaar van een stuk grond mag daarmee in principe doen wat hij wil. Hij mag er gras op laten groeien, bomen planten en erop bouwen. Hoewel voor sommige zaken een vergunning nodig is, en voor zaken als bomen soms nadere regels gelden, is de eigenaar verder vrij om zelf te beslissen over zijn stuk grond. Een goed, maar toch wat treurig voorbeeld is de plaatsing van de zorgwoning in een achtertuin in Ede. Hoewel het enorme ding meer dan drie meter hoog is, was voor de plaatsing geen vergunning nodig. De buren kijken nu echter aan tegen een grote, niet zo fraaie muur, waartegen ze niet veel kunnen beginnen.
Is er dan verder geen grens? Jawel, die is er. Hier komt de burenruzie weer om de hoek kijken. Een mooi voorbeeld speelde zich af in Berg en Dal. Wat was er aan de hand? Op de stuwwal in woonden lang geleden twee (rijke) mensen naast elkaar. Zij woonden daar beiden prachtig, omringd door bomen en met uitzicht over de polder. Toch blijkt dat ook in zo’n omgeving ruzie kan ontstaan, en niet zo’n beetje ook. In dit geval liep een meningsverschil over het gebruik van een voetpad nogal uit de hand. In eerste instantie zette buurman 1 twee grote palen in de grond, en hing aan een draad die daartussen gespannen was grote lappen stof. Puur om het uitzicht van buurman 2 te bederven. Uiteraard was buurman 2 het hier niet mee eens, en de rechter gaf hem gelijk: de palen en lappen moesten weg. Maar wat doe je dan als je ingenieur bent en geld en ruzie hebt? Juist, dan bouw je een metershoge watertoren. Ook weer enkel om de buurman te pesten. Het grote metalen gevaarte stond daar alleen om het uitzicht te bederven; hij was niet eens aangesloten op het waterleidingnetwerk. Ook dat mocht – natuurlijk – niet van de rechter. Buurman 1 had geen belang bij de toren, en had hem alleen maar gebouwd om buurman 2 te dwarsbomen. De toren moest daarom worden afgebroken.
De eigenaar mag kortom veel doen met zijn grond, maar niet alles. Soms gelden nadere regels, en soms is een vergunning nodig. Daarbuiten mag de eigenaar heel veel, als hij maar een belang heeft bij wat hij doet en niet alleen maar iemand wil benadelen. Gebeurt dat bij u toch? Dan kunt u bijvoorbeeld de buurtbemiddeling inschakelen, of, net als buurman 2, naar de rechter stappen.
Auteur: Stijn Bouwmeister