Sommige mensen hebben een hekel aan hun voornaam. Zij willen graag van hun voornaam af en een andere ervoor in de plaats kiezen, maar hebben zij wel een keuze?
Ieder jaar zoekt een tweetal radio-dj’s naar de leukste, grappigste en meest originele naam van Nederland. Jack Pot, Mat Ras en Mette Bus sleepten onder andere deze titel binnen. Het lijkt ieder jaar weer gekker te kunnen. Hoewel veel van deze naamdragers erom kunnen lachen, zijn er ook mensen die gepest worden om hun naam. Deze mensen willen graag van hun naam af. Iemand kan ook om andere redenen ontevreden zijn met zijn voornaam. De naam kan bijvoorbeeld verbonden zijn aan een emotioneel zwaar verleden, er kan een foutje zijn gemaakt bij de geboorteaangifte of de naam past niet bij een (gewijzigd) geloof. Is het in deze situaties mogelijk om de voornaam te wijzigen en onder welke voorwaarden?
Geboorteaangifte
Binnen enkele dagen na de geboorte van een kind moet aangifte worden gedaan bij de gemeente. De naam of namen van het kind worden opgenomen in de registers van de burgerlijke stand. Het doel van de burgerlijke stand is om inzicht en zekerheid te verschaffen ten aanzien van de burgerlijke staat van personen. Om die reden kunnen gegevens in de registers niet zomaar worden veranderd.
Zwaarwegend belang
Het wijzigen van de voornaam is alleen mogelijk indien sprake is van een ‘voldoende zwaarwegend belang’ bij de wijziging. Dit belang moet zwaarder wegen dan het maatschappelijke belang. Dit maatschappelijke belang is het belang van naamconsistentie: het algemene belang dat namen, zoals vermeld in de registers van de burgerlijke stand, zoveel mogelijk ongewijzigd blijven.
De wet omschrijft niet wat een zwaarwegend belang is. In de rechtspraak is verder uitgewerkt wanneer onder andere sprake is van een zwaarwegend belang. Dat is bijvoorbeeld zo, als aan een voornaam een negatief verhaal of emotioneel beladen geschiedenis is verbonden. Denk aan een persoon die vernoemd is naar een familielid, maar geestelijk mishandeld is door hetzelfde familielid. Een andere reden is dat de voornaam nadrukkelijk mannelijk of vrouwelijk is en niet past bij de persoon vanwege bijvoorbeeld een geslachtswijziging. Zo zal een Marie die een geslachtsverandering ondergaat van vrouw naar man daarna waarschijnlijk een andere naam willen voeren. Daarnaast kan een buitenlandse voornaam in Nederland nadrukkelijk passen bij het andere geslacht, of de naam kan hier vreemd zijn. Andere redenen zijn dat de voornaam niet strookt met de religie, de voornaam bespottelijk is, de voornaam in onbruik is geraakt en u al langere tijd een andere naam gebruikt of er zijn fouten gemaakt bij de geboorteaangifte. Verder kan een extra voornaam worden toegevoegd vanwege een bijzondere intense band met een andere persoon.
Procedure
Als u uw voornaam wilt wijzigen, is een advocaat verplicht. Uw advocaat zal een verzoekschrift voor u indienen bij de rechtbank. Een verzoekschrift is een officieel document waarmee een procedure wordt begonnen voor de rechtbank. In dit verzoekschrift moet het zwaarwegende belang uitvoerig worden onderbouwd. Daarnaast moet ook worden vermeld welke voornaam u in de toekomst wenst te hebben. Deze voornaam mag niet ongepast zijn of hetzelfde zijn als een bestaande achternaam, behalve als dit ook een normale voornaam is. Een voornaam is bijvoorbeeld ongepast als het gaat om scheldwoorden of om woorden als ‘boek’ en ‘rokje’.
De rechtbank handelt de procedure meestal schriftelijk af. Dit betekent dat u waarschijnlijk niet naar de rechtbank hoeft om nog nadere uitleg te geven. Dat is anders als de rechter na het lezen van het verzoek nog meer informatie nodig heeft of als een belanghebbende het niet eens is met het verzoek. Hierbij kunt u denken aan de situatie dat een meerderjarig kind zijn voornaam wil wijzigen, maar de ouders het daar niet mee eens zijn.
Conclusie
Als u uw voornaam wilt wijzigen, is vereist dat u een zwaarwegend belang heeft. Dit betekent dat uw belang zwaarder moet wegen dan het belang van continuïteit van namen. Als u denkt een zwaarwegend belang te hebben, moet u een advocaat inschakelen. Deze advocaat dient voor u een verzoekschrift in bij de rechtbank. Vervolgens is het aan de rechter om te beslissen of u voortaan met een nieuwe naam door het leven gaat.
Auteur: Maud Heldens