Een testament opstellen is voor veel mensen een ver-van-mijn-bedshow. Je wilt immers liever nog niet stilstaan bij de dood. Wat gebeurt er eigenlijk met je erfenis als je géén testament hebt?
Nadenken over de dood is natuurlijk niet leuk. Het liefst schuiven we dit zo ver mogelijk voor ons uit. Toch is het verstandig om op tijd na te denken over wat er met je erfenis gebeurt. De feestdagen zijn inmiddels achter de rug, maar de familieruzies die een kerstdiner kunnen oprakelen zitten wellicht nog vers in het geheugen. Als je bijvoorbeeld geen goede band hebt met enkele familieleden, kun je middels een testament voorkomen dat je erfenis in hun handen terechtkomt. Waar gaat je erfenis naartoe als je geen testament hebt gemaakt? En in welke gevallen is het nuttig een testament te laten opstellen bij de notaris?
Geen testament
Bij het ontbreken van een testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Je hebt dan geen invloed op hoe jouw erfenis wordt verdeeld. De wet onderscheidt vier groepen van erfgenamen die in een rangorde staan. De eerste groep bestaat uit de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen van de overledene. Als er niemand in deze groep als erfgenaam aan te wijzen is, dan gaat de erfenis naar de tweede groep erfgenamen. Deze groep bestaat uit de ouders, broers en zussen van de overledene. Als er ook in deze groep niemand meer in leven is, komt de derde groep in aanmerking. Deze derde groep bestaat uit de grootouders. Als ook zij niet meer in leven zijn, komt de wet tot slot aan bij de vierde groep, die bestaat uit de overgrootouders van de overledene. Deze rangorde van groepen zorgt ervoor dat als een erfgenaam is gevonden in een eerdere groep, de personen uit de daaropvolgende groepen niet meer in aanmerking komen voor jouw erfenis. De erfgenamen hebben in principe allemaal recht op een gelijk deel van de erfenis. Het is daarom verstandig een testament op te laten maken, als je liever wilt dat een bepaald familielid een groter deel van je erfenis krijgt. Ook kun je iemand die volgens deze wettelijke rangorde geen recht heeft op een deel van de erfenis, zoals de ongehuwde partner, benoemen tot erfgenaam in een testament.
Voordelen van een testament
Wanneer je zelf wilt bepalen wie je erfgenamen zijn en welk deel van de erfenis zij krijgen, kun je bij de notaris een testament laten opstellen. Je kunt dan erfgenamen benoemen die geen familieleden zijn, zoals een goede vriend of vriendin, of een goed doel. Ook kun je in je testament je partner als erfgenaam benoemen waarmee je nog niet getrouwd bent en waar je geen geregistreerd partner van bent. Zonder testament erft die partner immers niet van jou. Uiteraard kun je er ook voor kiezen om op de knieën te gaan voor de liefde van je leven. Daarmee voorkom je een bezoekje aan de notaris.
Doe-het-zelf-notaris
Een geldig testament maak je samen met een notaris. Toch is een notaris niet in alle gevallen noodzakelijk. Je kunt namelijk zelf, zonder notaris, bepalen wie bepaalde spullen van jou erft. Dit wordt een ‘codicil’ genoemd en is een handgeschreven brief. In een codicil kun je sieraden, kleding, boeken of inboedel aan iemand nalaten. Ook is het mogelijk om in een codicil uitvaartwensen op te nemen.
Wel dien je erop bedacht te zijn dat er strenge regels gelden voor het maken van een codicil. Het codicil moet ten eerste helemaal door jou handgeschreven zijn. Onder het codicil moet je jouw handtekening zetten en de datum van het maken van het codicil vermelden. Als je sieraden, boeken of inboedel aan iemand wilt nalaten, moet je deze stuk voor stuk noemen met een duidelijke omschrijving. Bewaar het codicil op een plek waar je erfgenamen het gemakkelijk kunnen vinden. Bewaren in een oude sok kan er wellicht voor zorgen dat het codicil goed bewaard blijft, maar stelt het speurwerk van je erfgenamen terdege op de proef!
Conclusie
Een testament is niet altijd nodig. Afhankelijk van jouw wensen kan de standaard wettelijke regeling volstaan. Toch biedt een testament een hoop voordelen. Nadenken over wat er gebeurt met je erfenis is belangrijk. Zo kun je onbezorgd je erfgenamen achterlaten met jouw erfenis.
Auteur: Sophie van den Broek